Kwaliteit en eisen van straatbaksteen
Onze straatbakstenen voldoen aan NEN-EN 1344 en de nationale Beoordelingsrichtlijn 2360. Zodoende hebben wij KOMO-keur op onze vormbak- en strengpersstenen. De normen geven aan dat onze producten aan de gestelde eisen voldoen. Welke zijn het en waar, wanneer en hoe worden ze getoetst?
Overzicht producteisen kwaliteit A4-12(EQ+)
NORM | KENMERK | EIS | KWALITEIT VANDERSANDEN | |
---|---|---|---|---|
NEN-EN 1344 | BRL 2360 | |||
NEN-EN 1344 | Vorst-/dooi weerstand (essentieel) | Klasse FP0, FP100 | Klasse FP100 | Klasse FP100 |
NEN-EN 1344 | Transversale breuksterkte/-belasting (essentieel) | Klasse T0 t/m T4 | Klasse T4 (gemiddelde waarde ≥N/mm 80, laagste waarde ≥N/mm 64) | Klasse T4 (gemiddelde waarde ≥N/mm 80, laagste waarde ≥N/mm 64) |
NEN-EN 1344 | Glij-/slipweerstand - ongepolijst (essentieel) | Klasse U0 t/m U3 | Klasse U3 (gemiddelde USRV ≥ 55, USRV = Unpolished Slip/Skid Resistance Value) | Klasse U3 (gemiddelde USRV ≥ 55, USRV = Unpolished Slip/Skid Resistance Value) |
NEN-EN 1344 | Uitwendig brandgedrag (essentieel) | XROOF | BROOF | BROOF |
NEN-EN 1344 | Brandreactie (essentieel) | A1FL | A1FL | A1FL |
NEN-EN 1344 | Emissie gevaarlijke stoffen (essentieel) | Nationale wetgeving | - | Besluit bodemkwaliteit (NL-BSB certificaat) |
NEN-EN 1344 | Thermische / warmtegeleidbaarheid (essentieel) | λ10, dry (W/mK) | λ10, dry (W/mK) | λ10, dry (W/mK) |
NEN-EN 1344 | Maattolerantie gem. maat (t.o.v. de door de fabrikant gedeclareerde werkmaat (d) | 0,4√d in mm | 0,4√d in mm | 0,4√d in mm |
NEN-EN 1344 | Maatspreiding | Klasse R1, 0,6√d in mm | Klasse R1, 0,6√d in mm | Klasse R1, 0,6√d in mm |
NEN-EN 1344 | Duurzaamheid van de glij-/slipweerstand - gepolijst | - | Klasse U2 (gemiddelde PSRV ≥ 45, PSRV = Polished Slip/Skid Resistance Value) | Klasse U2 (gemiddelde PSRV ≥ 45, PSRV = Polished Slip/Skid Resistance Value) |
NEN-EN 1344 | Slijtweerstand | Klasse A1, A2 | Klasse A1, A2 | Klasse A2 (afgesleten volume ≤ 1100 mm3) |
NEN-EN 1344 | Zuurbestandheid | Massaverlies ≤ 7% | Massaverlies ≤ 7% | Massaverlies ≤ 7% |
BRL 2360 | Kwaliteit | - | A, AG | A, AG |
BRL 2360 | Wateropneming | - | Klasse 04, 4-12, 4-16 | Klasse 4-12 (≤ 5 % m/m gemiddeld) |
BRL 2360 | Minimale afmetingen | - | Vastgelegd in richtlijn voor WF, DF, KF | Volgens BRL 2360 |
BRL 2360 | Vorm en uiterlijk | - | A, AG | A, AG |
BRL 2360 | Kromheid | - | Bij kwaliteit A uit aselecte steekproef ≤ 2 mm | Bij kwaliteit A uit aselecte steekproef ≤ 2 mm |
BRL 2360 | Structuur en doorbakkenheid | - | A, AG (onvolkomenheden bij A en AG ≤ 5%) | A, AG → regelmatig van structuur en gelijkmatig doorbakken (onvolkomenheden ≤ 5%) |
BRL 2360 | Buigtreksterkte | - | ≥ 6,0 Mpa gemiddeld ≥ 4,0 Mpa minimaal | ≥ 6,0 Mpa gemiddeld ≥ 4,0 Mpa minimaal |
BRL 2360 | Asbest en formaldehyde | - | Mag niet voorkomen | Volgens BRL 2360 |
De kenmerken van straatbaksteen nader toegelicht
Vorst/-dooiweerstand
Vorst/-dooiproef van een met water verzadigd paneel straatbakstenen in 100 cycli van -15 tot 20˚C. Met prestatieklasse FP100 is het product vorst- en dooibestand. De vorst-/dooi eigenschappen van straatbakstenen met klasse FP100 worden niet beïnvloed door strooizouten. De beproeving wordt periodiek uitgevoerd bij TCKI.
Transversale breuksterkte /-belasting
De mechanische sterkte van straatbakstenen wordt gemeten middels een geautomatiseerde driepunts breukbelasting in de oriëntatierichting waarin de steen wordt toegepast. Bij de vereiste klasse T4 hebben de 10 beproefde stenen de gemiddelde waarde ≥N/mm 80 en een minimum van ≥N/mm 64. De beproeving wordt periodiek uitgevoerd bij TCKI.
Glij-/slipweerstand (ongepolijst, USRV)
Stroefheidsmeting met een slinger die voorzien is van rubberen blokje waarmee de weerstand van een ongepolijste steen wordt gemeten. Straatbaksteen dient in Klasse U3 te vallen (gemiddelde USRV ≥ 55). De beproeving wordt periodiek uitgevoerd bij TCKI.
Uitwendig brandgedrag
Straatbakstenen die als dakbedekking worden gebruikt, dienen te voldoen aan klasse BROOF volgens EN 13501-5. Echter is testen van het uitwendig brandgedrag niet noodzakelijk om twee redenen: de aard en samenstelling van klei voldoet aan brandreactie klasse A1 volgens EN 13501-1 en op straatbakstenen wordt standaard geen coating aangebracht.
Brandreactie
De aard en samenstelling van klei voldoet aan brandreactie klasse A1 volgens EN 13501-1. Deze eis hoeft niet getest te worden indien de massa van de straatbakstenen niet meer dan 1% organisch materiaal bevat. Dit is altijd het geval vanwege het bakproces, waardoor klei gesteente wordt.
Emissie gevaarlijke stoffen
Voor dit essentiële kenmerk uit NEN-EN 1344 wordt verwezen naar de nationale wetgeving. In Nederland betreft dit het Besluit Bodemkwaliteit: de randvoorwaarden voor het toepassen van bouwstoffen op of in de bodem of in oppervlaktewater, zodat ongewenste verspreiding van stoffen naar het milieu wordt voorkomen. Door het NL-BSB certificaat voldoen wij aan deze vastgestelde regels en normen.
Thermische / warmtegeleidbaarheid
Als straatbakstenen binnenshuis worden toegepast en indien dit wordt vereist, moeten de ontwerpgegevens voor de warmtegeleiding worden ontleend aan EN 1745, λ10 dry (W/mK). De beproeving wordt periodiek uitgevoerd bij TCKI.
Maattolerantie gemiddelde maat
In een steekproef van 10 stenen mag de gemiddelde waarde van de lengte van de stenen niet meer afwijken dan 0,4√d in mm van de voor keuring gedeclareerde werkmaat. ‘d’ (dimension) staat hierbij voor de werkmaat. De beproeving wordt periodiek uitgevoerd bij TCKI, altijd tijdens de eindkeuring en dagelijks in ons productieproces.
Maatspreiding
In een steekproef van 10 stenen wordt het lengteverschil gemeten tussen de grootste en de kleinste steen. Het verschil van de voor keuring gedeclareerde werkmaat mag niet groter zijn dan klasse R1 (0,6√d in mm). Voor EQ+ is dit 0,35Ѵd in mm. De beproeving wordt periodiek uitgevoerd bij TCKI, altijd tijdens de eindkeuring en dagelijks in ons productieproces.
Voorbeeld berekening gemiddelde maat en maatspreiding
Vandersanden levert dikformaten kwaliteit A4-12 volgens de gedeclareerde afmetingen 206 x 67 x 85 mm. Voor de vereiste maatafwijking in lengte geldt 0,4Ѵd (d is de gedeclareerde maat): 0,4Ѵ206 = 5,7 → 6 mm. Dit betekent dat bij keuring een gemiddelde maat tussen 200 mm en 212 mm correct is. Voor de maatspreiding geldt klasse R1, 0,6Ѵd: 0,6Ѵ206 =8,6 → 9 mm. Dat is het maximaal toegestane verschil tussen de grootste en kleinste steen. Voor kwaliteit A4-12EQ+ is dit 5 mm (0,35Ѵd).
De beoordelingsrichtlijn 2360 geeft alleen maatspreidingseisen voor de lengte van een straatbaksteen: klasse R1, maximaal 0,6√d in mm. Dat betekent dat fabrikanten zelf kunnen bepalen wat de maatspreiding voor de breedte en hoogte is. Dit is het controleren waard want bij uiteenlopende waarden kan de kopstrek-verhouding vervallen. Ook in dit geval gaat Vandersanden voor kwaliteit: ook onze hoogte- en breedtematen voldoen aan klasse R1.
Duurzaamheid van de glij-/slipweerstand (gepolijst, PSRV)
Straatbakstenen dienen tijdens het gebruik een voldoende glij-/slipweerstand te houden, mits ze normaal onderhouden worden en niet worden blootgesteld aan slijpen en/of polijsten waardoor een glad oppervlak zou ontstaan. De meting wordt op eenzelfde wijze uitgevoerd als de ongepolijste glij-/slipweerstand (USRV). Alleen wordt hier het product vooraf juist gepolijst. Op die wijze zodat de natuurlijke polijstende werking in het gebruik wordt nagebootst. Straatbaksteen dient in Klasse U2 te vallen (gemiddelde USRV ≥ 45). De beproeving wordt periodiek uitgevoerd bij TCKI.
Slijtweerstand
Een geautomatiseerd stalen wiel maakt 150 omwentelingen tegen het productoppervlak om het afgesleten volume te meten. Het gemiddelde afgesleten volume uit het monster van 5 stenen mag net groter zijn dan 1100 mm3 (klasse A2). De beproeving wordt periodiek uitgevoerd bij TCKI.
Zuurbestandheid
Indien er in gebieden als gevolg van incidenteel morsen van zuur een eis van kracht is voor de zuurbestandheid, dan mag het percentage massaverlies van een monster van 5 straatbakstenen de 7% niet overschrijden. De beproeving wordt periodiek uitgevoerd bij TCKI.
Kwaliteit
De volgende kwaliteiten straatbaksteen zijn volgens BRL 2360 leverbaar en worden bij de eindkeuring vastgesteld:
Kwaliteit A: straatbakstenen voldoen aan alle eisen volgens BRL 2360. Kwaliteit AG: A-kwaliteit voor onbezande vormbakstenen. Deze stenen zijn vaak wat iets minder recht en minder strak van vorm en uiterlijk. Kwaliteit D: stenen wijken af op één of meer aspecten van kwaliteit A of AG.
Wateropneming (hardheid) De wateropneming van een aselect monster van 10 stenen is bij A4-12 kwaliteit: gemiddeld ≤ 5% m/m en individueel > 6% m/m. De wateropneming wordt gemeten in procentuele toename van het gewicht (nieuwe meting). De beproeving wordt periodiek uitgevoerd bij TCKI, altijd met de hamer door de keurmeester tijdens de eindkeuring en dagelijks in ons productieproces.
Minimale afmetingen
De fabrikant declareert zijn afmetingen via het KOMO productcertificaat. In geval van de formaten Waal, Dik en Kei dienen deze te voldoen aan de in de BRL 2360 bepaalde minimale afmetingen:
Waalformaat: L 195 x B 48 x H 85 mm (max. 107 stenen per m2) Dikformaat: L 195 x B 64 x H 85 mm (max. 80 stenen per m2) Keiformaat: L 195 x B 92 x H 78 mm (max. 80 stenen per m2)
Vorm en uiterlijk
De minimale afmetingen worden periodiek gecontroleerd bij TCKI, altijd tijdens de eindkeuring en dagelijks in ons productieproces.
In een aselect monster van 10 straatbakstenen mag één exemplaar voorkomen met enig gebrek in vorm en uiterlijk, afwijkend van het referentiemonster. De beproeving wordt altijd uitgevoerd bij de eindkeuring en dagelijks in ons productieproces.
Elke fabrikant heeft een referentiemonster (10 stenen) van elk formaat dat zij leveren. Het monster dient representatief te zijn voor elke productie. Het monster is vijf jaar geldig en is goedgekeurd door het College van Deskundigen waarin ook opdrachtgevers zitting nemen.
Kromheid
In een aselect monster van 20 straatbakstenen mag één exemplaar voorkomen waarvan de kromheid groter is dan 2 mm (kwaliteit A). Voor kwaliteit AG wordt geen eis gesteld. Wij controleren dagelijks in ons productieproces op kromheid. Is er tijdens de eindkeuring twijfel, dan wordt de beproeving uitgevoerd.
Structuur en doorbakkenheid
In een aselect monster van 100 straatbakstenen mogen voor kwaliteit A niet meer dan 5 exemplaren met onvolkomenheden (zichtbare scheuren, beschadigingen, vormfouten e.d.) zitten. De stenen moeten regelmatig van structuur en gelijkmatig gebakken zijn. De beproeving wordt altijd uitgevoerd bij de eindkeuring en dagelijks in ons productieproces.
Buigtreksterkte
De gemiddelde buigtreksterkte van straatbaksteen voor de kwaliteit A en AG moet minimaal 6,0 MPa zijn. De laagste waarde van de buigtreksterkte moet ten minste 4,0 MPa bedragen. De buigtreksterkte wordt gemeten middels een geautomatiseerde driepunts breukbelasting in de oriëntatierichting waarin de steen wordt toegepast. De beproeving wordt periodiek uitgevoerd bij TCKI en periodiek tijdens ons productieproces.
Asbest en formaldehyde
Asbest en formaldehyde mag niet in de straatbaksteen voorkomen. Ook een na vervaardiging aangebrachte coating mag geen formaldehyde bevatten of afscheiden. De beproeving wordt periodiek uitgevoerd bij TCKI.
Wilt u gericht projectadvies en ons gamma in het echt ervaren? Of wilt u meer weten over klimaatadaptatie en circulariteit? Kom langs in Tolkamer en profiteer bovendien van onze inspirerende vergaderfaciliteit.