Het gemeenschapshuis (Schoten): iconische monolieten met rode bakstenen

Het gemeenschapshuis in Schoten is een cohousingproject. Dat betekent dat elke bewoner een privéwoning heeft, maar een gemeenschappelijke ruimte en tuin deelt met andere bewoners. Bruno Spaas vertelt: "We waren al een tijdje van plan om een cohousingproject te realiseren met Pol Hicguet van Anapneusis vzw. Toen hij ons opbelde voor dit project wilde hij specifiek met ons samenwerken. Het project is een gemeenschapshuis dat mensen helpt om opnieuw zelfstandig te gaan wonen. Bijvoorbeeld mensen die in de gevangenis hebben gezeten of mensen die dakloos zijn geweest en opgevangen werden in tijdelijke centra, maar er niet in slaagden om opnieuw volledig zelfstandig te gaan wonen. We hebben in totaal 8 woonstudio’s voorzien voor de bewoners."

De site van het project speelt een belangrijke rol. Het gemeenschapshuis ligt op een woonerf, dichtbij de E-10 plas. Het woonerf stopt abrupt en verandert in een recreatiegebied met wandelpaden. De vorm van de constructie is een doordachte keuze: "Er zijn in totaal drie volumes die achter elkaar geschakeld zijn. Kijkend vanuit het recreatiegebied vormen de volumes een mooi schakelpunt naar het woongebied en omgekeerd. We bouwden het project op de symbolische grens van recreatie en wonen", aldus Bruno Spaas.

Dit project is een gemeenschapshuis met een uniek verhaal. Bruno Spaas vertelt: "De mensen die in het huis gaan wonen hebben heel wat te verduren gehad. Daarom hebben we het gebouw de nodige upgrade gegeven. De studio’s hebben geen inkijk en kijken weg van de gemeenschappelijke tuin, waardoor de bewoners kunnen genieten van voldoende privacy. Het privacygegeven wordt doorgetrokken in de akoestische scheiding en het comfort. Zo hoort geen enkele bewoner iets van de andere bewoners."

Circulariteit werd in dit project op veel manieren toegepast. Bruno Spaas licht toe: "In de fundering werd enkel een betonnen ringbalk geplaatst, gevuld met schelpen. Daarna zijn we op zoek gegaan naar een ecologische bouwwijze die zo min mogelijk bouwafval zou creëren. Zo hebben we het gebouw opgedeeld in prefabelementen. Elk prefabelement is een houtskelet gevuld met kalkhennep. Dankzij prefab kon alles snel gemonteerd worden en kwam er minder afval bij te pas. De materialen zijn bovendien mens- en milieuvriendelijk: schelpen, kalkhennep, leem, Fermacell platen etc. Ten slotte zijn ook de bakstenen een duurzame keuze geweest. Een bakstenen gevel behoeft weinig tot geen onderhoud en blijft heel lang intact."

"Aangezien de woningen in de woondreef allemaal roodkleurige bakstenen hadden, wilden we die rode kleur doortrekken naar ons project. We hebben gekozen om er een soort van monoliet van te maken, waarbij de rode kleur de rode draad was. Het rood zorgde ervoor dat de functie van schakelplek mogelijk was én herkenbaar werd. Daarbij gingen we op zoek naar een rode dakpan waar een zonnepaneelelement in verwerkt zat, geen makkelijke opdracht. Het doel was om een rode dakpan te gebruiken met een rode gevelsteen die daarop zou aansluiten. Zo zijn we bij Vandersanden terechtgekomen", vertelt Bruno Spaas.

Voor dit project kozen de architecten van Bruno Spaas architectuur voor de ademende Buchholz baksteen van Vandersanden: "We vonden het enorm belangrijk dat de constructie een ademend karakter had. Door een baksteen met luchtspouw wordt meteen dat ademend effect gecreëerd. Anderzijds valt de baksteen ook onder de duurzame noemer, omdat het lang meegaat en onderhoudsvriendelijk is. De Buchholz baksteen is een meerwaarde voor het project aangezien het bijdroeg om tot het gevelbeeld te komen dat we beoogden. We wilden een speelse gevel waar plezier in zat. Dat resultaat hebben we zeker behaald door in elke volume met een ander metselverband te spelen. Ten slotte is de gekozen Buchholz baksteen van een fors formaat, wat een zekere stoerheid met zich meebrengt. Dit alles draagt bij tot een mooi geheel."

"Het was fijn samenwerken met Vandersanden. Er werd meegezocht naar een oplossing op maat en er werden al snel concrete voorstellen gedaan. We zochten een baksteen in een bepaalde richting en ontvingen in een mum van tijd stalen waaruit we konden kiezen. In het verdere proces maakte Vandersanden borden met verbanden op, wat ons enorm vooruithielp. Ook voor de beslissing rond de voeg gingen we te rade bij het team van Vandersanden. Kortom: een gemakkelijke en aangename samenwerking", concludeert Bruno Spaas.

• Type: residentiële bouw 
• Stijl: tijdloos 
• Kleur: rood
• Voeg: met voeg 
• Architect: Bruno Spaas