Circulaire en klimaatadaptieve straatbakstenen worden de norm in de openbare ruimte

Belangrijke thema's zoals klimaatadaptatie, circulariteit en maatschappelijk verantwoord inkopen vragen om passende oplossingen die bijdragen aan het toekomstbestendige inrichten van de openbare ruimte. Baksteenfabrikant Vandersanden wil voorop lopen in de sector en bijdragen aan de duurzame transformatie van de openbare ruimte.

Om het verschil te maken heeft Vandersanden de ambitie om de meest duurzame fabrikant in de baksteensector te worden. Zo wordt fors geïnvesteerd in innovatie en energiebesparing. Door de stenen een MKI-waarde mee te geven wordt duurzaamheid inzichtelijk gemaakt. De Milieukostenindicator (MKI) geeft de milieu-impact van een product weer en drukt deze uit in euro’s. Hoe lager de MKI, hoe duurzamer het product. “We hebben geïnvesteerd in onze processen om gevalideerd en genormeerd MKI’s op productniveau vast te stellen”, vertelt Branche Specialist Wim Beeftink.

“De MKI wordt bepaald door een levenscyclusanalyse (LCA). In de analyse worden verschillende facetten meegenomen; van het gebruik van grondstoffen en de levensduur tot welke mogelijkheden er zijn om de straatbakstenen te hergebruiken. De MKI weegt alle relevante milieueffecten die ontstaan tijdens de levenscyclus van een product in de gehele waardeketen en telt deze op in één score. Dit wordt ook wel de schaduwprijs en economische waarde voor de milieubelasting genoemd. We merken steeds vaker dat opdrachtgevers een uitvraag doen op basis van een MKI-waarde. Het zorgt ervoor dat je appels met appels kunt vergelijken”, aldus Beeftink.

Branche Specialist Wim Beeftink

Productieproces Tolkamer

Bij het bepalen van de MKI-waarde wordt ook gekeken naar hoe duurzaam en energiezuinig het productieproces is. “Ondanks dat het bak- en droogproces van bakstenen energie kost, maken we gebruik van een efficiënt en geautomatiseerd productieproces, met zo min mogelijk energiegebruik en emissies”, vertelt Beeftink trots. “De daken van de fabrieken liggen vol met zonnepanelen en de energie die we inkopen is groen. De restwarmte uit de ovens wordt hergebruikt om de stenen te drogen. Het water wat we gebruiken, bijvoorbeeld om onze machines te spoelen, wordt via een interne kringloop gezuiverd en hergebruikt.

We hebben een grote stap vooruit gezet door de bouw van een nieuwe oven in Tolkamer. Deze zuinige oven reduceert de CO2-uitstoot van het volledige productieproces met circa 25 procent. De verlaging van de uitstoot is te danken aan extreem hoge isolatiewaarden, de dampdichtheid en de toepassing van de nieuwste oventechnieken”, aldus Beeftink.

Door CE Delft is vastgesteld dat straatbakstenen gemiddeld 135 jaar meegaan. En ongeveer 90% van alle toegepaste straatbakstenen wordt meerdere malen hergebruikt. Bij Vandersanden wordt veel gewerkt met lokale grondstoffen. “We gebruiken Nederlandse rivierklei voor onze producten. Deze grondstof is officieel aangeduid als hernieuwbare grondstof. In Tolkamer hebben wij naast de fabriek een eigen uiterwaard waar na kleiwinning nieuwe riviergebonden natuur is gecreëerd. Het heeft ook een veiligheidsfunctie bij hoog water.”

Het thema ecologie staat bij Vandersanden hoog in het vaandel. “Zo gebruiken we pure mineralen voor onze gebakken klinkers en worden er geen kleurstoffen gebruikt. Straatbakstenen krijgen op meerdere manieren hun natuurlijke en altijd blijvende kleur. De basis is het kleimengsel. Eventueel toegevoegde natuurlijke kleurmineralen, oppervlaktebezanding, de stapelwijze op de ovenwagens en het stookproces zijn ook bepalend voor de kleur. De stenen zijn daardoor kleurvast. Weersomstandigheden en andere externe factoren hebben geen invloed op de kleur van de klinkers”, aldus Beeftink

Drainflow® keiformaat dikformaat

Waterpasserende Drainflow® bestrating - Biddinghuizen

De openbare ruimte is steeds vaker onderhevig aan zware regenbuien en bodemdroogte door de impact van klimaatverandering. “Hierdoor is het noodzaak dat we voor de bestrating met klimaatadaptieve oplossingen komen”, zegt Wim Beeftink. Klimaatadaptatie heeft dan ook prioriteit gekregen binnen Vandersanden.

Beeftink: “We vinden een aantal uitgangspunten hierbij van wezenlijk belang. Allereerst gaat het om maatwerk in functie van lokale behoeften en is systeemdenken een pré. Daarnaast is samenwerking heel belangrijk. We moeten met z’n allen klimaatadaptatie omarmen, oplossingen moeten daardoor eenvoudig en toegankelijk zijn voor alle betrokken partijen. Opdrachtgevers hoeven ook geen compromis te sluiten tussen aantrekkelijkheid en duurzaamheid bij de invulling van hun openbare ruimte.”

Infiltrerende verharding met waterpasserende straatbakstenen is een goede oplossing voor de opgave waar we voor staan, geeft Beeftink aan: “We moeten hemelwater zoveel mogelijk infiltreren en vasthouden op de plek waar het valt. Onze Drainflow® stenen helpen bij lange periodes van droogte: door water op te vangen in de ondergrond blijft de grondwaterstand op peil. Op veel plekken in Nederland waar verharding benodigd is, is infiltrerende verharding toepasbaar: een winwin situatie.”

Keiformaat 80 Drainflow® straatbakstenen

Drainflow® straatbakstenen Crematorium het lief Beesd

Vandersanden heeft jarenlange praktijkervaring opgebouwd met klimaatadaptieve projecten. “Hierdoor is veel kennis opgebouwd en ook hebben wij een netwerk met de juiste partners om de bestrating in woonwijken en steden in Nederland klimaatadaptief te maken”, zegt Beeftink. “Wij proberen juist mee te denken in de systeemoplossing, waarvan onze Drainflow® straatbakstenen slechts een onderdeel zijn.

We delen onze kennis dan ook graag met gemeenten en ingenieurs, het levert altijd waardevolle inzichten op en dat brengt ons verder in de realisatie onze ambitie. Uiteindelijk gaat om de toekomst van volgende generaties waar we als Vandersanden een bijdrage aan kunnen leveren”, besluit Beeftink.