Het realiseren van een karaktervol gebouw is als spelen in een orkest
Een architect is ontwerper én adviseur, bokser én verbinder. Het is een cruciale rol in het speelveld van de gebouwde omgeving. ‘Soms moet je een stijfkop zijn,’ zegt Egide Meertens, ‘maar als je daarnaast meebeweegt, krijg je meer voor elkaar. Andere visies en praktische belemmeringen zijn de ankerpunten om op te bouwen.’
Boksen voor ideeën
Egide Meertens is een op-en- top vakman, maar niet het pretentieuze type dat je nogal eens tegenkomt in dit vak. Eerder een pragmaticus: ‘Het realiseren van een karaktervol gebouw is als spelen in een orkest. Hoe virtuoos ik mijn ’instrument’ ook bespeel, als ik niet goed met de anderen samenspeel, gaat die symfonie nooit mooi klinken. Ik ben één van de vele spelers in een bouwproject. Ik heb heus de ballen om te boksen voor mijn ideeën, maar uiteindelijk is het de interactie tussen de spelers die de kwaliteit bepaalt.’
Leefbaarheid en beleving
Meertens voelt verantwoordelijkheid als mede-schepper van de gebouwde omgeving: ‘Onze leefwijze verandert, grond wordt schaarser, het bouwen duurder. Ik vind dat we het landschap niet verder mogen versnipperen. We zullen woonkernen moeten verdichten en versterken, zonder dat dit ten koste gaat van de leefbaarheid. Dat is een enorme opgave voor de sector, vooral omdat de essentie van leefbaarheid beleving is.
Hoe maken wij die beleving mogelijk als we compacter gaan bouwen? Voor mij zijn de kernwoorden: locatie, gebruiker, eigenheid, streekgebonden materiaal. Ik wil altijd passend bij de plek ontwerpen en bouwen. Dat is de garantie voor leefbaarheid en beleving. De ultieme beloning voor mijn werk krijg ik als een gebruiker of bewoner zegt: hier voel ik me thuis, hier ben ik graag.’
Garantie voor levensduur
Meertens is zich continu bewust van zijn rol in het bouwproces: ‘Stedenbouwkundigen zetten de krijtlijnen uit. Staat zo’n krijtlijn mijns inziens verkeerd en ik kan dat beargumenteren, dan krijg ik daar anderen meestal in mee. Dat is soms een gevecht, maar maakt een project ook sterker. Ik wil geen volledige carte blanche.’
De kunst is gebouwen te maken die als het ware kunnen meebewegen met de tijdgeest. Maar hoe creëer je een gebouw dat én past in de context, dat beleving biedt, dat beantwoordt aan de eisen van de tijd, én dat flexibiliteit voor de toekomst biedt?
‘Je moet altijd de mogelijkheid bieden een eigen invulling aan een gebouw te geven. Een architect reikt de kaders aan: looplijnen, zichtlijnen, materiaalgebruik, passend in de omgeving. De gebruiker kan dan zijn eigen identiteit erin brengen. Dat is de beste garantie voor levensduur.
Creatieve koersbepaler
Hoe belangrijk samenwerking en interactie ook zijn om de kwaliteit van een project op te schalen, de persoonlijkheid van de architect en zijn ideeën zijn op z’n zachtst gezegd mede sturend in de uitvoering.
Die persoonlijkheid scherp houden is volgens Meertens een kwestie van kritisch zijn op je werk en constructief deelnemen aan het groepsproces dat bouwen is: ‘Ik ben dag in dag uit met architectuur bezig. Ik sla alles op, bewust of onbewust. Kijken, luisteren, opzuigen. Elk productieproces kent beperkingen, maar door te communiceren, door visies te verbinden, door samen te werken, elimineer je die.’
